बैंकको नाम लिने ठगहरू – हामी कति सुरक्षित छौं?
आजको डिजिटल युगमा बैंकिङ प्रणाली सजिलो मात्र होइन, स्मार्ट पनि भएको छ । तर यसैको गलत फाइदा उठाउने केही साइबर अपराधीहरू पनि बढिरहेका छन् ।
विशेषगरी SMS वा Call मार्फत बैंकको नक्कली सन्देश पठाएर ठगी गर्ने प्रवृत्ति नेपाल लगायत संसारभर तीव्र गतिमा फैलिँदैछ ।
यो लेखमा हामी SMS/Call मार्फत हुने बैंक ठगी कसरी हुन्छ?, यस्ता ठगीबाट कसरी जोगिने? भन्ने कुरामा गहिरो छलफल गर्नेछौँ ।
SMS/Call बैंक ठगी के हो?
SMS/Call बैंक ठगी भन्नाले फोनमार्फत तपाईंको खाताको जानकारी झिक्ने वा नक्कली SMS पठाएर तपाईंको पैसा निकाल्ने जालझेल हो ।
ठगहरूले “तपाईंको ATM Block भयो”, “KYC Update गर्नुहोस्”, “लक्की ड्र जित्नुभएको छ” जस्ता आकर्षक सन्देश प्रयोग गर्छन् ।
तपाईं डर या लोभका कारण त्यसमा क्लिक गर्नुहुन्छ वा आफ्नो विवरण दिनुहुन्छ — अनि ठगी हुन्छ ।
ठगी गर्नेको सामान्य तरिका:
नक्कली फोन कल (Fake Call):
– आफूलाई बैंकको कर्मचारी बताउने
– KYC Update, Debit Card Block, आदि बहाना लगाउने
– OTP, Account Number, PIN माग्ने
नक्कली SMS (Phishing SMS):
– बैंकको जस्तो URL राखिएको SMS पठाउने
– लिंकमा क्लिक गर्न लगाउने
– Login गर्न लगाउने र जानकारी चोरी गर्ने
Remote Access Apps प्रयोग:
– AnyDesk, TeamViewer जस्ता App डाउनलोड गराउन लगाउने
– तपाईंको मोबाइल/Computer नियन्त्रणमा लिएर पैसा ट्रान्सफर गर्ने
नेपालमा बढ्दो घटनाहरू
नेपालमा पछिल्लो समय बैंकबाट SMS आएको झैं देखिने ठगी व्यापक बन्दै गएको छ ।
नेपाल प्रहरीको साइबर ब्यूराेमा दर्ता हुनेजस्तो धेरै उजुरीहरू यस्तै किसिमका हुन्छन् ।
QR कोड स्क्यान गराएपछि पैसा गएको, OTP दिएको भरमा रकम गायब भएको जस्ता दर्जनौं घटना सार्वजनिक भएका छन् ।
यस्ता ठगीबाट कसरी जोगिने?
OTP, PIN, CVV कहिल्यै नदिनुहोस्
बैंकको कर्मचारीले पनि तपाईंलाई यस्ता विवरण कहिल्यै माग्दैन ।
कुनै पनि लिंक खोल्नु अघि ध्यान दिनुहोस्
– URL मा बैंकको आधिकारिक डोमेन (.com.np, आदि) छ कि छैन हेर्नुहोस् ।
– संकास्पद लिंक खोल्नुभएन ।
कुनै App डाउनलोड गर भन्नेलाई “No” भन्नुस्
Remote Access App जस्ता App फोनमा नहाल्नुहोस् ।
बैंकको आधिकारिक नम्बर मात्र प्रयोग गर्नुहोस्
– कुनै समस्या परेमा बैंकको वेबसाइटमा रहेको Customer Care नम्बरमा मात्र सम्पर्क गर्नुहोस् ।
– Google मा देखिएको सबै नम्बर वास्तविक हुँदैन ।
2FA (Two-Factor Authentication) Enable गर्नुहोस्
– तपाईंको बैंक एप, इमेल वा मोबाइलमा 2FA लगाउनुहोस् ।
– यसले अतिरिक्त सुरक्षा दिन्छ ।
ठगी भएमा के गर्ने?
तुरुन्त बैंकलाई खबर गर्नुहोस्
– तपाईंको खाता Block गर्न अनुरोध गर्नुहोस् ।
– Transaction रोक्न सकिने अवस्था भए रोक्न अनुरोध गर्नुहोस् ।
साइबर अपराध महाशाखामा उजुरी दिनुहोस्
– नेपाल साइबर क्राइम महाशाखा (cyberbureau.gov.np) मा Online उजुरी दिन सकिन्छ ।
– आवश्यक प्रमाणहरू (Call Record, Screenshot, Bank Statement) संकलन गर्नुहोस् ।
सन्देश: “सावधानी अपनाउनुहोस्, पछुताउनु पर्दैन”
ठगहरू तपाईंको भावनासँग खेल्न जान्दछन् — कहिले डर देखाएर, कहिले लोभ देखाएर।
तर तपाईं जानकारीयुक्त र सजग हुनुहुन्छ भने, तपाईंको डाटा र पैसा सुरक्षित रहन्छ।
निष्कर्ष
आजको दिनमा बैंकको नाममा ठगहरू SMS र फोनमार्फत तपाईंजस्तै हजारौँ मानिसलाई लक्षित गरिरहेका छन्।
तर तपाईं OTP, PIN, लिंक क्लिक गर्ने बानी, र अनावश्यक विश्वास त्याग्नुभयो भने यस्ता समस्या तपाईंबाट टाढा रहन्छ।
